بسم الله الرحمن الرحیم

سپاسگزاری: از آقایان حسین احمدی ( شیخ حسین ) بابت اشعار و مرثیه ها ،  عباس احمدی بابت فیلمها ، محمد رضا میرعلی بابت مقداری از مطالب و خانمها  فهیمه السادات رحیمی، زهرا میرعلی و فاطمه باقری بابت عکسها

با فرا رسیدن ماه محرم ، بیداخویدی ها نیز مانند تمام عاشقان و دوستداران حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام به سوگواری این امام و یاران با وفایش می پردازند. این عزاداری ها با رسوم خاصی نیز همراه است که به آنها می پردازیم.

استقبال از ماه محرم

در بیداخوید نیز مانند سراسر ایران قبل از فرا رسیدن ماه محرم مساجد و حیسنه را سیاه پوش می کنند. در گذشته در شب اول محرم نیز معمولا کودکان و نوجوانان با گردش در سراسر روستا و خواندن شعری آمدن ماه محرم را اعلام می کردند. در سالهای اخیر این مراسم بصورت کامل مانند گذشته انجام نمی شود. و متن شعری که در اینجا آورده می شود احتمالا  در سالهای اخیر خوانده نمی شود.متن شعر به این صورت است:

الف ای رونق هفت آسمان

جواب: غم زدگان بلا، ماه محرم رسید    موسم شادی گذشت ، موسم ماتم رسید

ب بدادی سر به تیغ ظالمان

جواب: غم زدگان بلا، ماه محرم رسید    موسم شادی گذشت ، موسم ماتم رسید( در ادامه  هم بعد از هر بند همین جواب گفته می شود )

ت تو را پرورده شاه انس و جان

ث ثنایت می کنم ورد زبان

جیم جنت مصطفی دارد عزا

ح حسینش کشته شد بر کربلا

خ خزان شد بوستان مرتضی

دال  دارد مادرش زهرا عزا

ذال ذاکر شد ملایک در سماء

ر رویم با چشم تر در کربلا

ز زخونت می کنم تر بال و پر

سین سکینه شد یتیم و در بدر

شین شده بر نیزه ی خولی سرت

صاد صبری داده حق بر خواهرت

ضاد ضربت شمر زد بر حنجرت

طا طواف کعبه باشد منزلت

ظا ظلمی کرده او بر اصغرت

عین عباس علمدارت چه شد

غین غمخوار مددکارت چه شد

فا فدای اکبر زارت شوم

قاف و قاسم را مدد کارت شدم

گاف گشته بی ستون عرش برین

لام لب تشنه فتادی بر زمین

میم مانده پیشوای هر یقین

نون نصرت یافته زین العابدین

واو واویلا ز جوز اشقیا

ه هزاران لعن بر شمر دغا

ی یدالله شافع روز جزا

عزاداری شبهای دهه اول ماه محرم

مراسم عزاداری در هر شب دهه اول محرم بعد از نماز آغاز می شود. ترتیب مراسم به این صورت است که ابتدا مداحی و سینه زنی ، سپس سخنرانی و بعضی شبها در آخر پذیرایی شام انجام می شود.

از شب هفتم به بعد مراسم به این صورت شروع می شود که چندین نفر در جلو قرار می گیرند و بقیه پشت سر آنها حرکت میکنند و به این صورت دور حسینیه می گردند.  بعد از چند دور  ، مردم  حلقه ای بزرگ به وسعت حسینیه تشکیل می دهند و نفرات جلودار و مرثیه خوان اصلی در وسط قرار می گیرند. عزاداران تشکیل دهنده حلقه ، ثابت نمی ایستند و حلقه عزاداران به آهستگی دور می زند. به این مراسم اصطلاحا "یارون( یاران ) عزا" می گویند.  این نام از ابتدای جواب عزاداران به مرثیه های خوانده شده توسط جلوداران مراسم گرفته شده است. در ادامه همین مراسم است که مراسم "شدّه( شرده ) برداری" نیز انجام می شود . مرثیه ای که در "یارون عزا" خوانده می شود ، اشعار محتشم کاشانی است.نحوه مرثیه خوانی به این صورت است که با خواندن هر بیت توسط جلوداران  ، بقیه عزاداران جواب می دهند.قسمتی از این مرثیه بصورت زیر است:

باز این چه شورش است که در خلق عالم است        باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است

جواب: یارون عزای کیست که در دشت کربلاست      ماتم نشین ملائک و صاحب عزا خداست

باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین                    بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است

جواب: یارون عزای کیست که در دشت کربلاست      ماتم نشین ملائک و صاحب عزا خداست

این صبح تیره باز دمید از کجا کزو                               کار جهان و خلق جهان جمله در هم است

جواب: یارون عزای کیست که در دشت کربلاست     ماتم نشین ملائک و صاحب عزا خداست

...

چند تصویر مربوط به عزاداری های امسال را با هم میبینیم.( برای مشاهده با کیفیت بالاتر روی عکسها کلیک کنید).

شدّه برداری (شرده برداری)

یکی از سنتهای عزاداری در بیداخوید ، "شرده برداری" می باشد. شرده ها در واقع نوعی علم هستند که هر کدام بصورتی خاص با پارچه های مختلف پوشانده شده و نمادی خاص بشمار می آیند. هر شرده مسئول یا خادم مخصوص به خود را دارد که هر سال آن شرده را می گرداند.تعداد شرده ها 4 عدد است.

سیاه پوش کردن شرده ها یا به اصطلاح "شرده بستن" را در چهارم  یا پنجم ماه محرم ( در صورتی که پارچه های سال قبل را از شرده جدا کرده باشند ) انجام می دهند. شرده برداری از  شب هفتم محرم به بعد در حسینیه انجام می شود. شرده برداری در مراسم "پرسه زدن" و روز عاشورا هم انجام می شود که در ادامه خواهد آمد.

در عزاداری شب هفتم به بعد ، در ادامه مراسم "یارون عزا" ،شرده ها توسط گردانندگان به میان حلقه عزاداران آورده شده و چند دور شرده ها را می چرخانند.  در حین شرده برداری، نیمی از جمعیت "حسین(ع)" می گویند و سپس نیمی دیگر "حسن(ع)" و به همین صورت تا پایان شرده برداری مراسم ادامه پیدا می کند.

تعدادی از تصاویر شرده برداری امسال ( محرم 94 ) در ادامه آمده است:

پَرسه زدن

 بعد از ظهر روز تاسوعا، دسته عزاداری به همراه شرده ها ، به درب منازل کسانی که در سال گذشته (بازه زمانی از محرم سال قبل تا محرم امسال ) فوت کرده اند رفته و به عزاداری می پردازند. اهل خانه متوفی نیز با نذورات و خیرات خود از عزاداران پذیرایی می کنند.به این مراسم " پَرسه زنی " گویند. در زیر تصاویر پرسه زنی امسال ( محرم 94 ) را میبینیم.

فیلم زیر نیز مربوط به مراسم پرسه زنی حدود 5 سال پیش است:

مشاهده کلیپ در سایت آپارات

لینک دانلود کلیپ بالا

ادامه دارد...